Vào những ngày đầu tháng ngày rằm, rằm tháng 7 người dân việt nam lại có tục đốt tiền, vàng mã với mong muốn người chết có cuộc sống đủ đầy ở thế giới bên kia.
Nguồn Gốc Của Tục Lệ Đốt Vàng Mã.
Theo tích xưa kể lại, trước đây, nhiều dân tộc ở Trung Quốc có tục lệ chôn đồ vật theo người chết, nhất là những đồ mà khi còn sống người đó luôn gắn bó. Sau này, đến thời Vương Dũ liền chế ra vàng bạc, quần áo bằng giấy… để cúng rồi đốt đi, thay thế cho vàng bạc và đồ dùng thật. Nghề làm vàng mã từ đó trở nên thịnh hành.
Tuy nhiên, có một thời gian, việc đốt vàng mã cho người âm không còn phổ biến, nghề này cũng dần bị mai một dần. Lúc bấy giờ, hậu duệ của Vương Dũ là Vương Luân đã tiến hành bài binh bố trận cho một người giả chết rồi đưa vào quan tài.
Khi họ hàng thân quyến đến nhà thắp nhang, cúng lễ và đốt rất nhiều tiền vàng thì bỗng dưng “người chết” sống lại và phán rằng: “Do biếu nhiều vật dụng, tiền bằng hàng mã, lại có cả hình nhân thế mạng nên đã mua chuộc đươc Ma quỷ, Diêm Vương di căn cải mệnh, và đã được tha mạng”.
Ở nước ta, do bị đô hộ của văn hoá Trung Quốc thời gian dài nên cũng bị ảnh hưởng bởi phong tục này. Hàng năm, trên phạm vị toàn quốc, người ta tốn hàng hàng nghìn tỷ để dùng vào việc đốt đồ mã.
Tuy nhiên, việc đốt vàng mã mang màu sắc mê tín dị đoan, đó là tín ngưỡng dân gian do ảnh hưởng của Văn hóa Trung Hoa từ xa xưa, hoàn toàn không phải là tín ngưỡng của Đạo Phật. Hiện nay, một số chùa vẫn duy trì tục đốt vàng mã, tục lệ này do các Phật tử tự đem vào chùa chứ các Tăng Ni không chủ trương việc này.
Trong tháng 7 âm lịch, người Việt thường có tục lệ cúng cô hồn (xá tội vong nhân) với ý nghĩa tưởng nhớ, cầu siêu cho các vong hồn đói khổ, lang thang, không nơi nương tựa. Ngoài ra, đây cũng là dịp báo hiếu hay còn gọi là lễ Vu Lan của những người theo đạo Phật.
Vào ngày này, các gia đình thường làm mâm cơm cúng tổ tiên và một mâm cỗ cúng chúng sinh ngoài trời. Quan niệm “trần sao âm vậy”, nên nhiều người có thói quen đốt tiền, vàng mã với mong muốn người chết có cuộc sống đủ đầy ở thế giới bên kia.
Theo tục lễ cũ, những vàng mã ấy là do các gia đình tự cắt theo kiểu tượng trưng, không tốn kém và thể hiện lòng thành, tâm nguyện của người sống. Tuy nhiên, vài năm trở lại đây, tập tục đốt vàng mã trong ngày xá tội vong nhân đã bị biến tướng.
Người ta quan niệm rằng dâng cúng càng nhiều thì càng được thánh thần hay người âm phù hộ mà sẵn sàng bỏ ra hàng triệu, thậm chí hàng chục triệu đồng để mua những mô hình vật dụng đốt cho người âm. Thậm chí, nhiều người còn tin rằng đốt thật nhiều vàng mã là cách để họ báo hiếu cha mẹ đã khuất và tự hào vì đã lo được một cái lễ tươm tất, đầy đủ hơn người.
Đốt Vàng Mã Hợp Lý Nhất
Ngày nay, vàng mã trở nên phổ biến và thịnh hành, kinh tế phát triển đi lên thì mức hưởng thụ nhu cầu đời sống tinh thần của con người lại tăng, trong đó vấn đề hóa vàng mã cũng có sự thay đổi.
Xưa kia, đồ cúng lễ rất đơn giản, được làm rất nhỏ nhắn, mỗi bộ lễ cúng chỉ gồm một ít các đồ mã như tiền vàng, quần áo, mũ mão và được quy định rất cụ thể. Ngày nay, đồ hàng mã lại đa dạng và phong phú hơn cả, mẫu mã cũng đa dạng. Hiện nay, nhiều người có thói quen lạm dụng khi nghĩ rằng cứ dâng mâm cao cỗ đầy là thành tâm, là được ban phước, nhưng thật không phải. Các cụ nhà ta vẫn có câu “con giàu một bó con khó một nén” nên tùy tâm làm mà, không cần mâm cao cỗ đầy mà chỉ quả cau chén nước thành tâm dâng lên gia tiên là được, có điều kiện hơn thì hương hoa nhiều hơn, đầy đủ hơn. Khi làm lễ cũng vậy, không nhất thiết phải vàng mã phô trương, kếch xù mà chỉ cần đủ bộ, những thứ cần thiết. Chúng ta thường đốt vàng mã cho người âm tiêu thì không cần phải đốt mã những vật dụng hàng ngày như xe, điện thoại… vì tiền có thể mua được những thứ đó.
Mỗi dịp xuân về, là lúc lễ hội nở rộ, đến chùa người người dải tiền lẻ khắp chốn, hóa mã ngùn ngụt khiến lò hóa mã lúc nào cũng quá tải. Chính những điều này đã làm mất đi nét văn hóa tâm linh. Vàng mã là nhu cầu tất yếu trong đời sống tâm linh của con người nhưng sử dụng làm sao cho phù hợp là điều rất cần ở mọi người và toàn xã hội. Nhà nước đã ban hành luật với mục đích chấn chỉnh việc lạm dụng đốt vàng mã bừa bãi vừa gây lãng phí và ô nhiễm nơi công cộng. Thiết nghĩ, thuần phong mỹ tục là nét văn hóa của mỗi dân tộc, mỗi vùng miền nhưng cũng cần gìn giữ và thực hiện đúng nếp trong toàn thể cộng đồng.
Xem thêm: Phong Tục Sang Cát, Cải Táng Của Người Việt
